Vandaag stond de rit naar Puno op het programma, maar omdat we dan langs de archeologische site Tiawanaku komen, zullen we daar een kijkje gaan nemen. ’s Ochtends gingen dus alle spullen weer in de bus en zo’n 20 minuten te laat kwam de gids opdagen. We reden in een uurtje naar Tiawanaku, de vindplaats van een oude beschaving. In bus werd het geld voor de entree al verzameld zodat de kaartjes in een keer gekocht konden worden. Martijn zou zelf zijn goedkopere ’tourguide’ kaartje kopen. Onze gids kocht onze kaartjes en blijkbaar moest Martijn dit keer ook de volle pond betalen en kreeg hij niet zijn ’tourguide’ kaartje wat hij de vorige bezoeken wel had. We gingen gezamenlijk het museum in en de gids vertelde dat je geen film en foto’s mocht maken, hetgeen ook op de bordjes stond. Iedereen vond dit jammer, maar helaas. In het museum bleek dat iedereen overal foto’s van maakte en de gids gaf nogmaals aan dat het niet mocht en gaf als reden, dat dieven dan weten wat er te halen is. Het is echter een klein museum, dus als een dief xc3xa9xc3xa9n keer een kaartje koopt weet hij ook wat er te halen is, plus dat er in de boeken en op de ansichtkaarten wel foto’s staan. Dit vonden we dus een erg onbevredigend antwoord. Martijn vroeg het voor de zekerheid nog even na. Toen onze gids daar achter kwam vond ze het nodig om voor de groep in het Engels, want Spaans verstaan we niet/nauwelijks, Martijn ’tot de orde te roepen’. Ze vond dat hij onterecht om een ’tourguide’ kaartje had gevraagd, want hij was geen gids en had niet zoals zij vier jaar gestudeerd. Daarnaast had zij gezegd dat je geen foto’s mocht maken en daaraan had hij niet mogen twijfelen. Martijn keek een paar keer vreemd, probeerde om het kort uit te leggen en liet het toen maar zitten. Leonie en Karin waren de gids toen al zat en liepen op eigen houtje het museum door. Na de zoveelste opmerking van de gids dat "het wel heel knap was dat ze dat al konden toen" op de toon dat alle beschavingen voor ons achterlijk waren, was de maat voor Jantien ook vol en ook zij ging zelfstandig aan de wandel door het museum. De rest van de groep, waaronder Peter, bleven braaf de gids volgen. De groep klaagde wel steeds over het gebrek aan volume van de gids, maar ze kon niet harder praten, want dan zou ze andere groepen storen. Als er echter geen andere groep was, sprak ze nog steeds zo zacht dat de helft haar niet kon verstaan.

Toen de twee grootste kamers van het museum bezocht waren mochten we ineens foto’s maken van onze gids van de spullen die op het binnenpleintje stonden. Nog geen vijf minuten na deze mededeling moesten we van haar alleen al weer verder. We zouden nu naar het tweede museum gaan en dan de opgravingen bekijken. Als we dan klaar waren zouden we met de bus naar het dorpje ernaast rijden om te gaan lunchen. Het leek alleen wat druk bij het tweede museum, dus stelde onze gids voor om eerst de opgravingen te gaan bekijken, dan te gaan lunchen en als laatste het museum te bezoeken. De groep vond dit goed, want wat maakt het ons uit. Nu kwam Martijn alleen ineens in actie om te vertellen dat de lunch als laatste moest, omdat we daar met de bus naar toe moesten en na veel moeilijk gekijk en gedenk ging de gids akkoord. We gingen nu weer wel naar het tweede museum en Leonie en Jantien liepen er weer zelf doorheen. Toen ze weer op de terugweg waren, de in- en uitgang zijn hetzelfde, kwam Peter aangestormd met de opmerking dat de gids na de eerste kamer toch had besloten dat het te druk was en dat we eerst naar de opgravingen gingen. Ook goed, ze hadden het museum toch al gezien. Op de ‘site’ liepen Karin, Leonie en Jantien als enige weer niet met de gids mee. We hoorden nu wel niet wat ze te vertellen had, maar je bloed raakte tenminste niet aan de kook van ergernis. De gids scheen wel veel te weten, maar was erg goed in het noemen van getallen en niet zo goed om de grote lijn te volgen, hebben we van de anderen gehoord. Peter liep wel met de groep mee, maar had over het algemeen veel meer aandacht voor zijn camera dan voor de gids. Toen Martijn even van de groep weggelopen was, probeerde de gids de groep nog tegen hem op te zetten, maar dan ging onze groep toch wat ver en ze verdedigden hem.

Leonie lag ondertussen al een tijdje op haar buik te wachten totdat alle mensen uit haar mooie foto waren gewandeld. Jantien was tegelijkertijd de heuvel in het midden van de ‘site’ opgewandeld en achter een andere groep met gids langs het bordje ‘do not pass’ gelopen. Dit was de enige manier om aan de andere kant van de heuvel te komen. Toen ze terug gelopen was, kwamen Leonie en Karin ook naar boven. Boven op de heuvel stond ook een bewaker die om de zoveel tijd iets door zijn megafoon riep, maar wat wij geen enkele keer begrepen hebben. Een andere man vroeg op dat moment aan de bewaker hoe je aan de andere kant van de heuvel kon komen en hij wees naar de doorgang met het bordje ‘do not pass’. Wij liepen er nu met z’n driexc3xabn langs om van boven af op nog een aantal opgravingen te kijken. Toen we terug liepen was de rest van de groep ook gearriveerd en de gids zag ons langs het bordje lopen en begon ‘beheerst’ tegen ons te schreeuwen dat we de regels braken. Wij antwoorden dat iedereen het doet, waaronder groepen onder begeleiding van een gids en dat de bewaker had gezegd dat het mocht. De reactie van de gids was dat de bewaker niet kan lezen en dat hij het allemaal niet snapt. Dus behalve dat alle beschavingen voor ons achterlijk waren, zijn alle bewakers dat van nu ook. Onze gids voelde zich ontzettend miskend en ze liet geen ogenblik onbenut om dat te laten blijken.

Nu we aan de andere kant van de ‘site’ waren gekomen was het volgens onze gids tijd om te eten. Martijn liep weer naar haar toe en vroeg waar deze actie vandaan kwam aangezien ze een uur geleden had afgesproken pas aan het eind van de tour te gaan lunchen. Een aantal groepsleden raakten nu behoorlijk gexc3xafrriteerd en verweten Martijn dat hij een machtstrijd was begonnen. Ik vond dat hij nog vrij rustig bleef, ik had allang een manier gezocht om met geweld haar mond dicht te plakken. De reden voor de wijziging werd gauw duidelijk toen we naar een restaurant liepen, waar niets in de buurt was. Dit was niet het restaurant waar Martijn gevraagd had te reserveren. Dit was een niet al te volle, kale ‘vreetschuur’. Er was een menu met vier keuzes voor een hoofdgerecht. Als eerste kregen we soep die bij de eerste van de tafel zo koud was dat die teruggestuurd werd. Dezelfde koude soep werd toen maar bij de buren neergezet, die het uiteraard ook terugstuurden. De soep werd hoe meer borden er werden neergezet hoe heter, maar alleen de laatste was zo heet als het hoorde. Voor de rest was het eten niet slecht, maar gezellig eten is anders.

Na de lunch was het dan toch nog tijd voor het tweede museum. Aangezien Leonie en Jantien dat al gezien hadden gingen ze maar souvenirs kijken om het Boliviaanse geld op te maken. Leonie zag hier een zandstenen beeld in het klein en was eigenlijk direct verkocht. Na nog wat rond gekeken te hebben, heeft ze het toch maar gekocht.

Op aanraden van onze gids gingen we nog naar Puma Punku, een andere veel kleinere ‘site’. Hier hebben we nog even rondgelopen en toen was het tijd om naar de grens van Peru te gaan. We dachten nu van onze gids af te zijn, maar helaas ze ging mee tot de grens. Vlak voor de grens was er een militaire controlepost. Onze gids zei dat we allemaal onze paspoorten moesten pakken en uit moesten stappen. Martijn kwam van achteruit de bus met een paspoortlijst naar voren lopen en zei dat we maar even moesten wachten. Wij besloten maar naar Martijn te luisteren, vooral ook omdat dat de makkelijkste oplossing was. De militairen vonden de lijst goed genoeg en we mochten doorrijden. Toen onze gids dat door had stormde ze de bus uit naar de militairen. Ze probeerde ze over te halen om ons toch te laten uit stappen, want zo zijn de regels. Een van die militairen vond het erg grappig en stak zijn duimen naar ons op. Hij vond het wel best zo. Verslagen kwam onze gids met Martijn de bus weer in en riep een aantal keer heel hard, dat dit niet volgens de regels was en dat dit zo niet kon. Gelukkig waren we haar bij de grens kwijt.

De grens overgang moesten we lopend oversteken. Het was een kleine wandeling maar er werd besloten om onze grote bagage op twee bakfietsen te leggen, omdat een aantal groepsleden een beroerte leek te krijgen bij het idee dat je 100 meter met je eigen tas moet lopen. De grensovergang ging verder goed. Ons busje stond al een paar uur op ons aan de andere kant te wachten. Na een korte ‘baxc3xb1os’ stop voor Jantien ging de rest van de reis erg goed.

’s Avonds zat ons geplande restaurant echter vol, dus moesten we iets verder lopen. Het was weer erg gezellig, maar na het eten liepen we wel met z’n allen naar het hotel terug. Janine had namelijk een kamer met een ‘woonkamertje’ erbij. We hebben daar nog wat na zitten praten met z’n vieren (Martijn, Karin, Janine en Jantien), waarna ook wij naar bed gingen.