23 augustus – naar huis

We staan om 8 uur op. We gaan eerst rustig ontbijten. Na het ontbijt gaan we weer terug naar de kamer om alles in te pakken. We controleren alles een aantal malen, aangezien de kamer een aparte badkamer, slaapkamer en woonkamer met keuken heeft. Als we klaar zijn blijven we lekker op de bank hangen in onze airco-kamer.
Om 11.30 lopen we met al onze spullen naar de receptie. Onze grote tassen worden in een aparte kast achter slot en grendel gezet en wij gaan met de rest van de groep in de lobby wachten. Helaas is het hier een stuk warmer. Dit is ook niet echt makkelijk koel te krijgen aangezien het buiten weer erg warm is en de deuren gaan heel vaak open.
Net als gisteren kan Jantien nu op de wifi om verder aan de weblog te werken. Na een uurtje is de internetkaart op en gaan we een pizza eten in het restaurant (12.30). Op deze manier hebben we goed gegeten voor we naar het vliegveld gaan. We zijn niet de enige van de groep die dit bedacht hebben. Het duurt even voor alles komt, maar we zitten goed. De deur naar het terras staat echter open, dus het is hier nog warmer dan bij de receptie. Als de pizza komt wordt het nog warmer, maar de pizza smaakt wel goed.23 aug a
Als we klaar zijn moeten we nog een half uur wachten tot de bus komt. We zouden om 14.00 weggaan, maar iedereen zit helemaal klaar als de bus komt, dus we gaan zelf 5 minuten te vroeg weg. Om de stoel naast Alexis kan je spullen neerleggen die je wilt achterlaten voor de mensen in Cuba. Alexis kent mensen buiten de toeristische paden die van alles kunnen gebruiken. Wij laten onze apotheek achter, inclusief EHBO doos met injectienaalden. We hebben alleen nog een paar pijnstillers en diarreeremmers voor in het vliegtuig, je kan nooit weten.
Onderweg stoppen we nog bij een restaurant met een mooi uitzicht op een enorme brug. Hier kunnen we de laatste en misschien wel beste (volgens Alexis) Piña Colada krijgen. De meesten van de reisgenoten maken gebruik om de laatste Cubaanse cocktail te nemen. Er wordt ook nog een groepsfoto gemaakt (met een hoop Piña Colada’s).
23 aug b Om half vijf zijn we bij het vliegveld van Varadero en nemen we afscheid van Danilo en Alexis. Er is een klein winkeltje waar Janneke een mooi Cuba T-shirt voor Bartjan ziet. We hebben er alleen geen geld voor, dus wisselt Janneke nog even 10 euro om het T-shirt te kopen.
De balie is nog dicht, maar we gaan al vast in de rij staan. Terwijl we in de rij staan komt er een nieuwe balie bij en wij lopen er heen. Op het bord boven de balie waar wij in de rij staan komt ineens “Comfort Class” te staan en dat hebben wij. Een hoop mensen voor ons niet en we staan ineens bijna vooraan.
Na het inchecken lopen we naar de douane en vragen aan anderen reisgenoten waar zij hun vliegtuigbelasting hebben betaald. We blijken voorbij de balie te zijn gelopen, dus lopen we even terug en betalen de vliegtuigbelasting en krijgen ook een stempel op onze instapkaart.
Net na de douane staat Fred bij een tafel met een douanebeambte erachter. Hij vraagt aan Jantien of ze nog geld heeft want hij moet ineens geld betalen om zijn schilderij mee te mogen nemen. Alle kleine muntjes bij elkaar heeft Jantien nog net de laatste 3 CUC.
Intussen in ook Janneke door de douane en we gaan naar de vertrekhal. We moeten nog wel even wachten en Jantien wil wat kopen in de winkel. Helaas is er een minimumbedrag als je met creditcard wil betalen. Jantien koopt dus wat blikjes, een fles ijsthee en wat koekjes. Wij komen de tijd wel door.
Op het vliegveld lopen veel mensen rond met oranje kaartjes. Zij zaten in ons vliegveld, maar moeten naar Cancun. Bij het instappen mogen wij eerst en wij moeten op onze aangegeven stoelen gaan zitten. We zitten een beetje naar achteren aan de linkerkant van het vliegtuig. Het zijn twee stoelen naast elkaar, dus helemaal goed. Als iedereen naar Nederland is ingestapt mogen de mensen naar Cancun. Zij mogen zelf kiezen waar ze gaan zitten.
Om 20.00 gaan we weg en om 20.00 landen we in Cancun, leuk hè zo’n tijdsverschil. Wij mogen, net als op de heenweg, het vliegtuig niet uit. Mexico laat passagiers vanuit Cuba, die niet als uitbestemming Mexico hebben, niet uitstappen. We moeten weer met de gordel los wachten tot het vliegtuig getankt heeft. Hierna komen de mensen vanuit Cancun het vliegtuig in en kunnen we weer verder.
Volgens de piloot hebben we wind mee en we komen bijna drie kwartier eerder aan om half drie. Leonie en Bartjan staan ons op te wachten. We weten niet of Bartjan ons zal herkennen, hij is immers 8 maanden oud, maar als we naar het raam lopen gaat hij heel hard lachen. Bartjan heeft ook zijn speciale “My auntie rocks” romper aan, dus het is een fantastische thuiskomst.

22 augustus – Havana

We zetten de wekker weer om 8 uur, kleden ons aan en gaan kwart voor negen ontbijten. Het ontbijt is nog nooit zo dichtbij geweest, alleen een trap af en we staan in de keuken. Er is al voor ons gedekt met het mooie serviesgoed. We krijgen eerst een kommetje verse fruitsalade en we kunnen kiezen uit koffie, thee of melk. Jantien kiest thee en Janneke melk. De melk is gecondenseerde melk aangelengd met water en warm gemaakt, dus warme zoete melk. Hierna worden twee grote glazen papajasap voor ons neergezet. Over het algemeen zijn we nooit zo’n fan van papaja, want het is altijd een beetje melig, maar deze is precies goed. Na het ontbijt gaat Jantien naar boven om de schoudertassen te halen en Janneke vraagt of de rugzakken tot een uur boven kunnen blijven. Dat is allemaal geen probleem.
22 aug aWe gaan nu de andere kant op dan gisteren, we gaan langs het Granma memorial en naar het museum van de schone kunsten. Hier zijn twee vestigingen van en wij gaan naar het museum met Cubaanse kunst op aanraden van Alexis. Als we er aankomen is het erg rustig, maar later komen er wel wat meer mensen. Er loopt veel personeel rond, na ja loopt, we hebben er minstens vier slapend op een stoel gezien. De bovenste etage vonden we niet zo boeiend, maar naarmate we lager kwamen zagen we steeds meer werken die we kunnen waarderen. Zo was er een wereldkaart op de muur geplakt opgebouwd uit allemaal houten stukjes. Die houten stukjes waren allemaal in de vorm van Cuba. De kaart klopte alleen niet helemaal, want Nieuw Zeeland was nergens te vinden.
Na het museum lopen we terug naar ons overnachtingsadres. We halen de spullen van de kamer en betalen voor de kamer en het ontbijt. Irma, de vrouw des huizes, houdt van prullaria en heeft heel prominent twee delfsblauwe klompjes neergezet. Jantien geeft haar daarom haar Holland armband en dat wordt erg gewaardeerd.
22 aug bTien voor een komt Alexis ons op halen. Ze moesten ergens in de stad zijn en we konden mee met de bus terug als we dat wilden. Dat vonden we een goede deal. We nemen afscheid van Irma en de schoondochter (denken we). We krijgen dikke zoenen en een knuffel. Irma haalt haar handen door Janneke d’r haar, want ze doet haar aan haar moeder denken en geeft daarna weer een dikke knuffel.
Op weg naar het hotel zien we een Nederlandse bus staan die naar centraal station Rotterdam gaat. We vragen of ze even kunnen stoppen en dat doet Danilo. Jantien loopt terug voor de foto, want die willen we niet missen.
Terug in het hotel gaan we wat eten in het Italiaanse restaurant. De rest van de dag blijven we in het hotel. Jantien heeft eindelijk wifi, dus kan ze de weblog online zetten.
Om zeven uur gaan we met z’n allen eten. Alexis heeft weer een mooie plek uitgezocht. We kijken uit over het water. We zitten buiten op het balkon, alleen is er geen reling, dus je moet een beetje uitkijken aan één kant. Voordat iedereen zit vraagt Jantien of we eerst een groepsfoto kunnen maken, maar dat wil men niet, dus gaan we allemaal zitten.
22 aug cEdwin bedankt Danilo en Alexis namens de groep en overhandigt de kaart en de fooi van ons allen. Wij hebben het wel een beetje gehad met de lappen vlees die je hier krijgt, dus we nemen weer soep en een salade. De salade is erg groot. Het is ongeveer een halve krop sla aangevuld met walnoten, fruit, kip en tomaten. De groep geniet van het laatste Cubaanse cocktails en avondmaal. Velen bestellen ook nog een toetje, die het formaat hebben van een hele maaltijd. Niet iedereen krijgt het op. Betalen gaat hier alleen moeizamer dan voorheen. Normaal kwamen ze langs en zei je voor wie je betaalde, alleen of met z’n tweeën. Je zei wat je gegeten en gedronken had en dat rekende je dan af. Hier doen ze dat niet, dus we krijgen een rekening en een aantal menukaarten en iedereen moet uitrekenen wat ze moeten betalen. Er wordt geopperd om de rekening te delen, maar dat gaat niet door. Op de rekening is alleen 10% fooi bijgeteld. Sommigen hadden met de menukaart uitgerekend wat ze moesten betalen, maar geen rekening gehouden met de fooi. Het is een heel gedoe, maar uiteindelijk is de rekening betaald.

21 augustus – Havana

De wekker gaat om acht uur, we mogen een keer uitslapen. We kleden ons aan en pakken alvast wat spullen bij elkaar voor komende nacht. We gaan namelijk slapen bij een casa particulares, bij mensen thuis. Veel toeristen die op eigen gelegenheid door Cuba reizen slapen niet in hotels, maar bij mensen thuis. Dat wilden wij ook wel en daarom gaan we vanavond uit logeren.
Het ontbijt is een stukje lopen, want dat is in het hotel en wij zitten in de bungalows die eromheen liggen. Er is een bruggetje over een kleine vijver met vissen bij de ingang van de ontbijtzaal. Er zit een vrouw bij de ingang en die vraagt ons kamernummer. Helemaal zeker weten doen we het niet, maar ze heeft een lijst waar ook de namen op staat en we bleken het juiste nummer onthouden te hebben. Aan het eind van de reis heb je al zoveel kamernummers gehad, dat je er weleens een vergeet.
21 aug bOm kwart voor tien verzamelen Joke, Marian, Marlies, Edwin, Lia en wij bij de bus. We gaan naar de salsales. Janneke en Edwin gaan mee om te kijken en foto’s te maken, de anderen gaan dansen. Er is voor iedereen een danspartner geregeld. Om tien uur beginnen we buiten onder een overkapping met vier basisbewegingen. Een rechterdraai, een linkerdraai, van kant wisselen en een vierkantje. Als we dat geoefend hebben, hebben we even pauze. Na de pauze gaan we verder in de dansruimte met airco. Als je binnenkomt is het er behoorlijk koud, maar als je bezig bent krijg je het toch snel warm. Nu is er geen gezamenlijk programma meer, maar nu gaan de heren ons individueel leren hoe je de passen toepast tijdens het paardansen. Het gaat best redelijk en de danspartner van Jantien, John, zegt om de paar minuten “new step” en dan krijgt Jantien weer een nieuw patroon aangeleerd. Het is wel ontzettend veel draaien, voor de mannen en de vrouwen trouwens, dat je er wel een beetje gek van wordt. Jantien heeft het eigenlijk een kwartier voor tijd wel gezien. Blijkbaar hebben de mannen dat door en is Jantien niet de enige. We worden met vier paren op een rij gezet, Marian, Jantien en nog twee meiden. Om de zoveel tijd draaien de mannen door en heb je een andere danspartner. Jantien staat vooraan de groep en opeens pakt de “leider”, degene die steeds de commando’s roept haar arm en begint te lopen. Dit is polonaise à la salsa. De rest komt er in de maat achteraan en als we weer op onze plek zijn, maken de eerste drie paren een boog met hun armen zodat het laatste paar en onderdoor kan. Als ze er onderdoor zijn doen zij ook de armen omhoog en kan het derde paar onder de armen door. Dit doen we totdat elk paar twee keer onder de boog van armen is gedanst. Daarna beginnen we weer van vooraf aan. Erg leuke afsluiter. Na anderhalf uur is het klaar en besluiten Marian, Lia, Joke en wij terug naar het hotel te gaan. Er wordt een taxi gebeld, maar na ruim een kwartier is er nog steeds geen taxi. De mensen van de dansschool vinden dat heel vervelend en bieden een lift aan in een pick-up truck waar vijf personen plus chauffeur in kunnen. Dit doe we.
We gaan direct door naar de kamer om onze spullen te pakken. We laten de grote tassen hier en nemen alleen de kleine rugzakken mee met wat overnachtingsspullen. We gaan daarna het hotel om een taxi te nemen. Er staan wat mensen te wachten, maar die passen in een taxi, terwijl er twee komen aan rijden. Het is een oude man en die wil ons wel naar het Capitool brengen voor 10 CUC, dat is het avondtarief. Jantien zegt dat 6 CUC genoeg is (Alexis had gezegd 6 tot 8 CUC), maar de man houdt vol dat het 10 is. Hij loopt zelfs naar de taxi die net komt aanrijden om te vertellen dat hij ook 10 moet vragen. We lopen toch naar die nieuwe taxi toe en vragen wat het kost. Hij vraagt ons wat we willen betalen, Jantien zegt 6 en het is goed en we kunnen instappen.
We worden in de buurt van het Capitool afgezet, maar niet ervoor. De chauffeur vroeg of die goed was en wij dachten dat we alleen de hoek om moesten, maar het bleek 300 à 400 meter te zijn. We lopen dus maar richting het Capitool en daar zien we de bus al wachten. We zijn 20 minuten te laat (13.20 uur), maar als we instappen zeggen we dat we maar 5 Cubaanse minuten te laat zijn. Alexis en Danilo vinden het geen probleem.
We rijden weer terug naar de plek waar we afgezet zijn, maar gelukkig rijden we daarna wel verder. We stoppen bij de ingang van de kleine straatjes. Hier kan de bus niet goed doorheen en het is een wirwar van eenrichtingswegen. We lopen vijf minuten en staan dan voor ons “huis”. Net als bij veel huizen is er een hek en geen deur (die is open). Je stapt direct van de straat de woonkamer in. De kamers zijn hier klein, ongeveer 4 bij 4 meter. We moeten even op de bank gaan zitten, terwijl Alexis met de vrouw van het huis de prijzen kortsluit, 25 CUC voor de kamer en 5 voor het ontbijt. Achter de woonkamer ligt een even grote keuken. Daar kan je rechts door een deur en dan sta je op een smalle trap. Daar is ook nog een soort bijkeuken, maar het is maar gedeeltelijk overdekt. We gaan de smalle trap op en komen in onze kamer. Het ziet er goed uit. Er staat een een- en tweepersoonsbed en er is een heel economisch ingerichte badkamer met goede douche. De mengkraan is verkeerdom gemonteerd, dus zijn er bordjes naast geplakt met links “koud water” en rechts “warm water”.
We leggen de tassen op de kamer en nadat we geïnstalleerd zijn gaan we naar beneden. We moeten eerst nog even tekenen. Ze vinden Janneke haar handtekening wel deftig omdat ie zo lang is. We lopen naar Obispo, de belangrijkste straat, een soort boulevard. De straat is vernoemd naar een bisschop die dagelijks deze wandeling maakte.
Onderweg gaan we wat eten bij een restaurant waar veel mensen zitten, maar het is geen succes. De service is niet bestaand en het eten is matig. Om kwart voor vier gaan we weer verder richting Plaza de Armas. Onderweg stoppen we even in een zijstraat om naar huis te bellen. Er is hier altijd overal geluid, we gaan de stilte thuis meer waarderen.
21 aug aOp Plaza de Armas staat de oude gouverneurswoning. Tegenwoordig is het een museum, museo de la ciudad met veel spullen uit de koloniale tijd. Volgens de Lonely Planet gaat het om zes uur dicht, dus wij vinden dat we met kwart over vier ruim op tijd zijn. De vrouw achter de balie kijkt echter op haar horloge voor ze ons de kaartjes verkoopt. We lopen eerst naar boven. Al bij de eerste kamer zijn ze de luiken aan het sluiten terwijl er lopen. We zien de helft maar, maar we vinden het wel best. Er staan veel oude meubels en porselein uit de koloniale tijd, maar wel hebben wel een goed idee gekregen. Als we weer beneden zijn loopt Jantien even naar de rijtuigen. Ze wordt door een man naar binnen geroepen en moet ze allemaal bekijken. Hij vraagt of hij een foto van haar moet maken, hier weigert ze, maar als hij blijft aandringen doet ze het toch. Het wordt een hele fotoreportage bij verschillende rijtuigen. We moeten wel snel zijn van die man, want iedereen wil naar huis. De portier zegt dat de Lonely Planet het fout heeft en dat het museum om vijf uur sluit. Ze hebben alleen wel iedereen er om kwart voor vijf al uitgejaagd.
We gaan op een terras in de buurt zitten en bestellen een limonade. Elke keer als we er een bestellen is ie weer iets zoeter dan de vorige. Om zes uur vragen we de kaart. Ze serveerster is heel enthousiast over de specialiteiten van de kok. We bestellen er allebei een. Het blijken drie soorten vlees te zijn, beetje veel. We eten het dan ook niet op. Als we willen betalen blijkt dat het menu inclusief toetje is. Het toetje smaakt een beetje naar bitterkoekjespudding en is voor Cubaanse begrippen niet zo zoet.
21 aug cHierna lopen we naar het Sint Fransiscus plein. Janneke is hier gisteren niet geweest en het is vlakbij Plaza de Armas. Ze raakt even het beeld voor de ingang van de kerk aan bij zijn baard en linkerhand voor geluk. We lopen daarna naar de taxi’s. Er komt al direct iemand op ons aflopen. We willen alleen geen auto, maar een cocotaxi. Een cocotaxi is net een gele rijdende kokosnoot, de Cubaanse versie van een tuktuk. We moeten in de kleine straatjes zijn en denken dat zo’n scooter er makkelijk door kan dan een auto. Een cocotaxi is zo geregeld. De chauffeur weet alleen niet precies waar we moeten zijn, dus vraagt hij het aan andere chauffeurs, daarna gaan we op pad. Jantien vindt het fantastisch. Het lijkt net of die dingen uit een tekenfilm zijn gekomen. We brommen door het verkeer, want hier trouwens keurig is en rijden de wirwar van eenrichtingswegen in. De chauffeur moet het drie keer vragen en rijdt dan uiteindelijk de afslag toch voorbij. We besluiten het laatste stukje te lopen en de chauffeur 4 CU, een meer dan afgesproken, te geven voor de extra toeristische route.
Op de kamer gaan we direct onder de douche om de smerigheid van ons af te spoelen. We plakken allebei en zijn blij als we gedoucht en wel op ons bed zitten om wat te lezen of de weblog te typen.

20 augustus – (naar) Havana

We staan om half zeven op. We gaan ontbijten en gelukkig is er vandaag meer keuze dan gisteren. We zitten nu in een huisje dat verder van de ingang ligt en we hebben een eigen trap. We hebben dus ook een bellboy besteld om 8.15, want we gaan om half negen weg. Als we terug komen van het ontbijt zit de man al op een stoepje te wachten. Als Jantien om kwart over acht de tassen buiten zet is er echter niemand in de buurt. Na een paar minuten komt er iemand aanlopen om de tassen te dragen. Het is een geliefd baantje want het is snel verdiend, 1 CUC per tas.
20 aug a Om elf stoppen we even om naar de wc te gaan en iets te drinken. We zijn nu aan de rand van Havana. We hebben met de groep besloten dat we een toer doen i.p.v. direct naar het hotel. Om 11.40 staan we op het plein van de revolutie. Het is een enorm plein en het is er ook goed heet. Aan een kant is een toren en een beeld van de nationale held José Martí en op de twee flatgebouwen er tegenover zijn Che en Cienfuegos in lijnen getekend.
De volgende stop is Hotel Nacional. Hier verblijven de belangrijke mensen. Als we terug naar de bus lopen is er net een Britse tv-ploeg een item aan het opnemen. Helaas versprak hij zich de eerste keer, dus moest het nog eens over.
20 aug bHierna is Hamelstraat aan de beurt. Hier hebben kunstenaars zich uitgeleefd op muurschilderingen, badkuipen en andere knutselwerken. We vinden het niet zo bijzonder. Wel zijn ze hier gewend aan toeristen en word je elke meter aangesproken. Jantien heeft aan haar tas nog een aapje hangen, Janneke was zo slim om het eraf te halen, en nu wordt ze door kinderen belaagd die het aapje willen hebben. In de bus halen we het aapje er ook maar af.
We rijden door naar Habana Vieja, oftewel oud-Havana. Hier gaan we lopen. Alexis legt uit dat Cubanen zoveel mogelijk op straat lopen en niet op de stoep en onder de balkons. Je weet immers nooit wanneer er een naar beneden komt.
20 aug cEnkele gebouwen zijn opgeknapt, maar veel ziet er erg vervallen uit. Sommige wegen zijn ook helemaal opgebroken. We komen langs een apotheek wat meer een museum is dan functioneel. Het ziet er prachtig uit met alle potten op de plank, maar die zijn allemaal leeg. Er is een kleine vitrine waarin wat medicijnen liggen, maar veel is het niet. Er ligt wat aspirine en maandverband en dat is het wel.
We lopen door naar Plaza Vieja. Hier spreken we om drie uur weer af, dan hebben we ruim een uur om wat te eten. Wij lopen naar hotel Raquel, een Joods hotel met een dakterras. We hebben echter geen zin om naar boven te gaan en blijven beneden. We nemen allebei een kippensoep, die rood is en alleen maar groente bevat, en een salade van groente, tonijn, ham, kaas en fruit. We hebben nog niet zo’n goede lunch gehad.
Janneke besluit door te lopen naar Plaza de la Catedral en Jantien loopt naar het ontmoetingspunt. Daar aangekomen is de Britse tv-ploeg er weer. Nieuwsgierig waarvoor ze zijn loopt Jantien eropaf en vraagt het. De man, Simon, vertelt dat ze van London Live zijn en een item maken dat heet “48 hours in Havana”. Jantien zegt dat we ze net ook gezien hadden en toen al hadden gegokt dat hij Brits is. Hij zegt: “Laat me raden, jij komt uit Nederland”. Altijd fijn om te weten dat je een goed Nederlands accent hebt als je een andere taal spreekt. We praten wat over de hoogtepunten van onze reis en over het gebrek aan tijd dat hij heeft. Hij werkt van acht tot acht en gaat na twee dagen weer terug. Hij is ook net is het nieuw geopende Mauritshuis geweest en ik moet er echt heen van hem, Rotterdam – Den Haag is niet zo ver.
We lopen langs een aantal pleinen, voordat we Janneke weer zien. Janneke ziet op een terras en er zitten twee vrouwen voor met enorme sigaren. Dat zijn eigen twee sigaren aan elkaar geplakt met tape. Je mag een foto van ze maken voor 1 CUC, maar ze verdienen niet veel. Veel mensen maken een foto van afstand en lopen dan door.
20 aug d Op weg naar het hotel rijden we langs de Amerikaanse ambassade. Hier staan een heleboel vlaggenmasten voor. De Amerikanen hadden namelijk een scherm op gehangen met boodschappen voor de Cubanen. De Cubaanse regering beantwoordde dit met heel veel vlaggenmasten met Cubaanse vlaggen ervoor, zodat de teksten niet meer te lezen waren. Toen de Amerikanen het bord weghaalde, haalde de Cubanen de vlaggen weg.
Het hotel ligt een behoorlijk stuk buiten de stad en bestaat uit een groot hotelgebouw en bungalows. Wij hebben bungalows. De nummers zijn wat verwarrend, maar de kamers zijn geweldig. Het is allemaal wat oud, maar dat is alles is Havana, maar we hebben een aparte slaapkamer en woonkamer.
20 aug e Als de spullen op de kamer ligt gaat Jantien geld wisselen. Op weg naar de receptie komt ze Fred tegen. Hij zit op een randje onder een boom met zijn tas nog naast zich. Hij heeft zijn kamer nog niet gevonden, want de nummering is ook erg vreemd. Samen gaan ze een nieuwe poging doen. Ze vragen het even aan een medewerker en komen dan via de vuilnisstort bij Fred’s zijn kamer.
Onderweg naar de receptie komt Jantien Lianne en Annemarie tegen zijn gaan ook geld wisselen, maar zij gaan naar de bank want de koers is niet zo gunstig bij het hotel. Jantien besluit mee te gaan. De bank zou om zes uur dicht gaan dus we moeten even doorlopen. Kwart voor zes zien we de bank met een hoop mensen ervoor. Annemarie gaat vragen of we hier geld kunnen wisselen. De man wijst naar de overkant van de straat en buiten steekt er een man zijn vinger op. Wij lopen richting de overkant van de straat, maar worden tegengehouden. We zijn helemaal goed, maar we moeten buiten blijven wachten. De man die zijn vinger opstak was de laatste, wij zijn erna.
Het wisselen gaat soepel alhoewel Jantien het grappig vond toen ze vroegen waar we vandaan kwamen, terwijl ze onze paspoorten hebben.
20 aug f Om zeven uur staan we weer klaar voor de bus, we gaan naar de andere kant van baai, bij het fort. Hier krijgen we allemaal een Cuba Libre (of cola als je alcoholvrij wilt) en kijken naar de zonsondergang. Naar mate het donker wordt krijgt de skyline van Havana langzaamaan steeds meer lichtjes.
Hierna rijden we door naar het restaurant. Janneke en Jantien doen hetzelfde als vanmiddag, namelijk soep en een salade. We zitten buiten onder grote rieten puntdaken en uiteraard staat ook hier een band te spelen. Het is best nog wel warm, nog steeds boven de 30 graden en het windje gecreëerd door de ventilator is erg welkom.
Na het eten rijden we terug naar het hotel, waar we moe in bed stappen.

19 augustus – Viñales

We gaan om half acht ons bed uit. Janneke blijft vandaag in het “hotel”. Het is eigenlijk meer een bungalowpark dan een hotel. Aan de overkant van de weg staat een half vervallen gebouw. Dat blijkt het oude hotel te zijn, maar dat hebben ze 15 jaar geleden gewoon verlaten. Nu zijn ze het weer aan het opknappen.
Ons huisje stinkt naar zwavel en we hebben nog steeds geen warm water. Tijdens het ontbijt komt Alexis even vragen aan iedereen of alles goed is, dat doet hij eigenlijk elke morgen. We vertellen van de zwavellucht en het gebrek aan warm water en we krijgen direct een andere huisje toegezegd. Achter ons huisje schijnt een zwavelmeertje te zijn en als het veel regent ruik je dat. Nou dat hebben we geroken.
Na het ontbijt stoppen we snel alle spullen in de tas, want dat maakt het wisselen van huisje makkelijker. Jantien is iets voor negen uur helemaal klaar en loopt richting de receptie. Ze ziet daar al mensen van de groep staan, met hun wandelschoenen aan. Dat is waar ook, ze moest haar wandelschoenen aan doen i.p.v. haar slippers. Ze gaat snel weer terug. Helaas zitten de wandelschoenen helemaal onderin de tas. Dus tas open, alles eruit, schoenen wisselen, alles er weer in proppen en iets na negen uur staat ze nu wel helemaal klaar bij de receptie.
19 aug aEen groot deel van de groep gaat een wandeling door de vallei maken, maar Jantien gaat met Lia, Thomas en Naomi naar de grot Santo Tomás. We stappen allemaal in de bus en in Viñales stappen de anderen eruit. Wij moeten nog een stuk verder. We krijgen van vier van Alexis een rode helm met lampje. Even poseren voor de foto en dan worden we naar een andere groep gebracht waarbij we aansluiten. Kwart voor tien beginnen we aan de klim.
De grot heeft zeven niveaus, maar we mogen alleen op het 6e en 7e niveau komen. We moeten dus eerst een heel stuk omhoog klimmen. Het is een behoorlijk klim, maar makkelijker dan in Soroa. De grond is droog en er zijn leuningen gebouwd voor houvast. Binnen tien minuten zijn we boven. Hier moet iedereen zijn lampje op de helm aanzetten. Er is geen licht in de grot, dus het lampje zorgt ervoor dat je toch kan zien waar je je voeten neerzet.
19 aug b wij in de grotHet is koeler dan buiten, maar wel erg vochtig. Iedereen zit dan ook direct onder de zweetplekken. Sommige plekken zijn nat of zijn bedekt met een rode klei. Dit maakt het wat glad hier en daar. De gids heeft een goed verhaal en het is een leuke tocht. Als we bij het einde zijn, gaan we dezelfde weg weer terug. Dit lopen we alleen zonder pauzes, want de gids heeft al verteld wat hij wilde vertellen. We gaan met z’n vieren op een rij staan en vragen aan de volgende of ze een foto van ons willen maken. Omdat we vergeten waren dat we lichtjes op ons hoofd hadden, wordt het een erg interessante foto, vier lichtjes op een rij. De volgende foto waar we onze lampjes hebben uitgezet lukt wel.
Na anderhalf uur, om kwart over elf, zijn we weer bij de bus. We rijden nu weer naar Viñales om de rest van de groep op te halen. We stoppen eerst bij een huis van een kunstenaar. Hij maakt voornamelijk poppetjes van steen en hout. We lopen een rondje door zijn mooi aangelegde tuin vol met eigengemaakt werk. Hierna rijden we weer door. Om twaalf uur zijn we in Vinãles. De rest van de groep is er nog niet, dus kunnen we 20 minuten door het stadje lopen. Het centrum is een grote straat met aan beide kanten veel restaurants. Er staan ook wat souvenirstalletjes. Als Jantien iets leuks ziet bij een van de stalletjes komt er direct een bedelaar op af. Terwijl Jantien de vrouw van het stalletje betaald, probeert ze de bedelaar weg te sturen. Ze wil niet dat haar klanten worden lastiggevallen. Als ze Jantien terugbetaald draait ze ook haar rug naar de bedelaar zodat hij niet kan zien wat ze teruggeeft.
19 aug cNu is het tijd om weer naar de bus te gaan en de andere groep is ondertussen ook aangekomen. We rijden direct door naar het hotel.
Janneke heeft een tijd moeten wachten totdat ze een andere kamer kreeg, maar nu zat ze op de veranda naar een film te kijken van ons nieuwe huisje. Het ruikt hier een stuk beter en er is, zij het na lang wachten, warm water. We eten wat in het restaurant en blijven verder in en rond ons huisje. Sommigen van de groep hebben nog een middagprogramma, maar wij geloven het wel.
Om 18.30 moeten we weer bij de bus zijn. We gaan eten bij het restaurant bij het uitzichtpunt van gisteren. Het heet “het balkon” en dat is een goede naam. Er zijn een aantal uitbouwtjes gemaakt die op balkonnetjes lijken. Je kijkt zo de vallei in en hebt een mooi uitzicht op het karstgebergte.
Eerst worden er grote kommen soep op tafel gezet en later komen er allemaal borden met eten, zoals varkensvlees, vis, kip, kreeft en rundvlees. Het smaakt erg goed. Als toetje komen er borden met fruit en er is ook nog koffie. Tegen negen uur gaan we weer terug. Een aantal mensen besluit om in Viñales uit te stappen, maar wij gaan terug naar ons huisje.